Kompaksiyon Nedir? Kompaksiyon Temel Kavramlar

Kompaksiyon Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

- Karayolu, barajlar, istinat duvarları, otoyollar, hava yolları gibi pek çok mühendislik uygulamasında doğal malzeme ile dolgu kullanılması gerekir.

-İyi kompakte edilmiş bir zemin için yerinde en yoğun duruma ulaşmak gerekir.

-En yoğun durum, su içeriğinde hemen hemen hiç değişim olmadan zeminin içindeki havanın azaltılması (dışarı alınması) ile sağlanır.

-Bu işlem, sürekli uygulanan statik bir yük altında suyun dışarı sızması ile tanımlanan Konsolidasyon ile karıştırılmamalıdır.

Kompaksiyon Tanımı: Toprak zeminin mekanik ve fiziksel özelliklerinin iyileştirilmesi için mekanik bazı araçlar kullanılarak zeminin bünyesindeki su ve tane hacmi sabit iken, havanın dışarı atılmasıdır 

Kompaksiyonun Temel Amaçları:

ü  Boşluk oranı azaltarak zeminin geçirimliliğini azaltmak, su emme ve su içeriğini değiştirme özelliklerini kontrol altına almak.

ü  Zeminin makaslama dayanımını, dolayısıyla taşıma gücünü arttırmak.

ü  Zeminin, titreşim ve yük etkisi altında hacim değiştirme, oturma ve deforme olabilirliğini azaltmak.

Kompaksiyonun Zemin Üzerindeki Etkisi:

ü  Zeminin cins ve fiziksel özelliklerine;

ü  Sıkıştırma işlemi sırasındaki su içeriğine;

ü  Sıkıştırmada kullanılan enerjinin büyüklüğüne; 

ü  Sıkıştırmada kullanılan araçlara bağlıdır.

Standart Proktor Deney Yöntemi

ü  Yaklaşık 1000ml iç hacmindeki standart bir kalıp içinde toprak, üç tabaka halinde standart bir ağırlığın 300 mm'den 25 defa düşürülmesi ile sıkıştırılmış olarak yerleştirilir.

ü  Standart kalıp tartılarak brim hacim ağırlık belirlenir. Su içeriği de bilindiğinden, kuru birim ağırlığı hesaplanır.

ü  Farklı su içeriklerinde deney tekrarlanarak, su içeriği-kum birim hacim ağırlığı belirlenir.

Teori

ü  Bir toprağın sıkışma durumunun ölçülmesi -Kuru birim hacim ağırlığı.

ü  Kuru bir zemine, bir miktar su eklendiğinde, su öncelikle taneler etrafında adsorbe su tabakası olarak yerleşir.

ü  Adsorbe su tabaksı kalınlaştıkça sıkıştırma etkisine karşı taneler arası sürtünme azalarak, taneler daha kolay sıkışma eğilimine girer.

ü  Ancak, belirli bir noktadan sonra ise, adsorbe su kalınlığındaki ve boşluklardaki su hacmindeki artış.

ü  Hedef --  Sıkıştırma etkisi altında maksimum.

Labaratuvarda Kompaksiyon:

Başlangıç: Standart labaratuvar kompaksiyon deneyi proktor deneyi olarak adlandırılır.

Amaç: Proktor testinin amacı, sahada en iyi sıkışmanın şüphenebileceği (en yoğun durum) karışımında kullanılacak su içeriğinin belirlenmesidir. Bu su içeriği, optimum su içeriği olarak adlandırılır.

Çarpma Kompaksiyonu:

Proktor deneyi bir çarpma kompaksiyonudur. Proktor çekici zemin örneği üzerine çok sayıda düşürülür. Çekicin kütlesi kütlesi, düşme yüksekliği, düşme sayısı, zemin seviyesi sayısı ve kalıbın (mold) hacmi standarttır.

  

Ekipmanlar :

1-Silindir Tambur;

ü  Baskı temas oranı %100'dür.

ü  Temas yükü 380 KPa'a kadar çıkabilir.

ü  Her toprak türünde ve asfalt kaplama ile dolgu sıkıştırmada yaygın olarak kullanılır.

ü  Kompaksiyon şekli; Statik ağırlıktadır.

 2-Lastik Tekerlekli Silindir:

ü  Baskı temas oranı %80'dir.

ü  Teamas yükü 700 KPa'a kadar çıkabilir.

ü  İri ve ince taneli topraklarda kullanılabilir.

ü  Kompaksiyon şekli; Statik ağırlık (kendi ağırlığıyla)ve yoğurma iledir.

ü  Karayolu ve toprak dolgu barajlarda kullanım yaygındır

3-Keçi Ayaklı Silindir :

ü  Silindire kenetlenmiş çok sayıda dairesel veya dikdörtgen şekilli ayaklar vardır.

ü  %8-%12 baskı temas oranı vardır.

ü  Temas yükü 1400-7000 KPa'dır.

ü  Killi topraklarda en iyi sonucu verir.

ü  Kompaksiyon şekli ; Statik ağırlık ve yoğurma.

4-Dövme Silindir:

ü  %40 baskı temas oranı vardır.

ü  Temas yükü 1400-8400 KPa'dır.

ü  İnce taneli topraklarda kullanımı iyidir.

ü  Kompaksiyon şekli; Statik ağırlık ve yoğurmadır.

5-Hasır Silindir:

ü  %50 baskı temas oranı vardır.

ü  Temas yükü 1400-6200 KPa'dır.

ü  Çoğunlukla iri taneli çakıllı-bloklu toprak zeminlerde iyidir. Titreşim, kırpma ve parçalama yapar.

ü  Kompaksiyon şekli; Statik ağırlık ve yoğurmadır.

6-Titreşimli Kamburlu Silindir :

ü  Düşey yönde titreşim veren silindirdir.

ü  Titreşim nedeniyle, taneler yer değiştirir ve kompaksiyon süreci hızlanır.

ü  Kompaksiyon şekli; Statik ağırlık ve titreşimdir.

ü  İri taneli topraklarda iyidir.